Bilbergia

Całoroczny terminarz zabiegów ogrodniczych dla roślin doniczkowych, balkonowych i tarasowych

Część siódma terminarza zabiegów, tym razem dla roślin w domu. Przypominam: w kalendarium mamy wszystkie prace jakie wykonujemy w danym miesiącu, tutaj – prace w poszczególnych miesiącach, ale dotyczące wyłącznie roślin doniczkowych.

Aby ułatwić korzystanie z terminarza poszczególne grupy informacji zostały zaznaczone kolorami:

• terminy cięcia
• siewu, rozmnażania i przesadzania
• podlewania
• nawożenia
• zabiegów ekologicznej ochrony roślin
• terminy oprysków chemicznych
• inne zabiegi

Styczeń:

• Uważnie przyglądamy się roślinom doniczkowym, aby jak najszybciej wykryć pojawienie się szkodników np. przędziorków czy wełnowca; starajmy się zwiększyć wilgotność powietrza w pomieszczeniach za pomocą nawilżaczy lub tacek z mokrym keramzytem ustawionych pomiędzy doniczkami; ważne jest również regularne usuwanie kurzu z roślin, przy okazji tej czynności możemy je dokładnie obejrzeć;
• Rośliny doniczkowe trzeba podlewać w styczniu bardzo umiarkowanie, nie można jednak tak przesuszyć ziemi, aby stała się podobna do popiołu; pamiętajmy, że przy podlewaniu należy przemoczyć całą bryłę korzeniową, a potem zostawić ją do całkowitego przeschnięcia; do podlewania trzeba używać wody o temperaturze pokojowej, nie prosto z kranu, zwłaszcza przy uprawie sępolii;
  
• Ponieważ styczeń jest u nas miesiącem najzimniejszym, należy odpowiednio regulować temperaturę w mieszkaniu; w razie bardzo silnych mrozów zdejmujemy rośliny z parapetów okiennych (przynajmniej na noc) lub odsuwamy je od szyb; mieszkanie najlepiej wietrzyć w południe, kiedy jest najcieplej, delikatniejsze rośliny na ten czas lepiej wynieść do innego pokoju albo odstawić daleko od okna; tak samo postępujemy w lutym, który pod względem temperatury niewiele różni się od stycznia;
• W końcu stycznia niektóre rośliny możemy już rozmnażać przez sadzonkowanie (np. mirt, fuksję) oraz wysiewać nasiona szparaga, cytryny i pomarańczy; 
  

Luty:

• W doniczkach na parapecie możemy uprawiać cebulę na szczypiorek – sadzimy ją tak, by połowa cebuli wystawała ponad ziemię;
• Regularnie wysiewamy nasiona na świeże kiełki np. rzeżuchę, rzodkiewkę czy słonecznik;
• W końcu miesiąca możemy wysiewać nasiona zaślazu, kaktusów i mimozy; sadzonkujemy też dracenę i pelargonie;
• Przesadzamy do świeżej ziemi cebule hipeastrum; można już także przesadzać palmy, a nawet paprocie; rośliny po przesadzeniu podlewamy umiarkowanie aż do chwili ukorzenienia się;
• Jeżeli mieliśmy kwitnące hiacynty i tulipany, po przekwitnięciu stopniowo je zasuszamy; gdy liście zżółkną i zaschną, wyjmujemy cebulki z ziemi i umieszczamy w suchym miejscu;
• Zasilamy rośliny doniczkowe kwitnące zimą – azalie, kamelie i cyklameny;
• Wydłużający się dzień powoduje intensywniejszą fotosyntezę, rośliny doniczkowe szybciej pobierają wodę i składniki pokarmowe; w lutym zaczynamy je częściej podlewać, możemy również zacząć nawozić; nie zapominamy też o wycieraniu kurzu z liści; mieszkanie wietrzymy częściej, a rośliny stojące na oknach południowych chronimy w dni słoneczne przed zbytnim nagrzaniem, aby nie były narażone na duże wahania temperatury między dniem i nocą;
  
• Na przełomie lutego i marca przycinamy hibiskusy doniczkowe (róże chińskie) – rośliny te kwitną tylko na młodych pędach, cięcie jest więc niezbędne zarówno by doczekać się kwiatów, jak i uformować roślinę; lepiej nie czekać zbyt długo z tym zabiegiem, inaczej roślina nie zdąży się zregenerować do wiosny i zacznie kwitnąć bardzo późno;
• Przycinamy rośliny zimujące w chłodnych miejscach – fuksje, bugenwille, oleandry; wycinamy suche i uszkodzone pędy, a zdrowe, nadmiernie rozrośnięte okazy możemy przyciąć nawet o połowę;  Pod koniec miesiąca przycinamy pelargonie; obficie podlewamy pelargonie i fuksje, a także zaczynamy nawozić; ścięte wierzchołki można próbować ukorzenić;

Marzec:

• Na początku miesiąca rośliny balkonowe przenosimy w widne miejsce;
• Przeglądamy skrzynki balkonowe, czyścimy je lub kupujemy nowe; przygotowujemy plan dekoracji okien i balkonów;
• Obficiej podlewamy i regularnie zasilamy rośliny doniczkowe;
• W połowie miesiąca zaczynamy przesadzanie roślin doniczkowych do świeżej ziemi; wybieramy doniczki nie większe niż 2 cm od dotychczasowych; sprawdzamy stan korzeni, uschnięte lub nadgniłe usuwamy, poskręcane w bryłę rozluźniamy; na dno doniczki wsypujemy drenaż np. kreamzyt; podłoże dobieramy zależnie od gatunku;
• Podczas przesadzania niektóre rośliny (hp. cibora, paprocie, aspidistra, sanseweria) możemy rozmnażać przez dzielenie dużych egzemplarzy; sadzimy też do oddzielnych doniczek młode osobniki skalnicy i zielistki, utworzone na końcach rozłogów tych roślin (możemy to zresztą robić przez całe lato w miarę przybywania rozłogów) oraz odrosty bilbergii;
  
• Z przekwitającymi tulipanami, hiacyntami i innymi roślinami cebulowymi postępujemy tak, jak w przednim miesiącu;
• W końcu marca sadzonkujemy większość roślin doniczkowych: dracenę (wierzchołki pędów), difenbachię, hoję, wilczomlecz, męczennicę, koleus, begonie, zielistkę, trzykrotkę, monsterę, sansewierię, lipkę pokojową (klonika), rozmaryn;
• Siejemy nasiona kaktusów i koleusa; jeżeli ktoś chciałby mieć paprocie wyprowadzone z zarodników, to marzec jest najodpowiedniejszą porą ich wysiewu;
• Pod koniec miesiąca przycinamy pędy pelargonii, fuksji, oleandrów i bieluni, dzięki czemu ładnie się rozkrzewią; obficie je podlewamy, a następnie zasilamy nawozem wieloskładnikowym;
  
• Przez całą wiosnę zwracamy uwagę na szkodniki, choroby i zagrożenia:
  • zgorzel siewek – nasiona wysiewamy tylko na ogrzaną glebę, nie za gęsto; odkażamy podłoże preparatem Previcur Energy 840 SL; w momencie wystąpienia objawów natychmiast usuwamy porażone rośliny;
  • zgorzel zgnilakowa – szczepki należy pobierać tylko od zdrowych roślin, sadzonki z objawami porażenia natychmiast usuwać; w momencie wystąpienia objawów wszystkie rośliny opryskać Amistar 250 SC;
  • przymrozki – przed spodziewanym przymrozkiem wnosimy rośliny do pomieszczenia lub osłaniamy agrowłókniną; po wystąpieniu objawów rośliny należy opryskać biostymulatorem;
  • mszyce – w momencie zauważenia pierwszych objawów wystarczy usunąć zaatakowane liście; w przypadku większej inwazji wykonać oprysk preparatem z szarego mydła lub chemicznym np. Mospilan 20 SP;

Kwiecień:

• Rośliny w kwietniu pielęgnujemy tak jak w marcu; młode sadzonki i siewki chronimy przed zbyt silnym nasłonecznieniem i cieniujemy;
• Jeśli jest ciepło w połowie miesiąca można dla zahartowania wystawić rośliny doniczkowe które na lato wystawimy na zewnątrz; pamiętajmy jednak, że pogoda nadal jest zmienna, uważnie śledźmy prognozy;
• Przesadzamy roślin doniczkowych do świeżej ziemi; wybieramy doniczki nie większe niż 2 cm od dotychczasowych; sprawdzamy stan korzeni, uschnięte lub nadgniłe usuwamy, poskręcane w bryłę rozluźniamy; na dno doniczki wsypujemy drenaż np. kreamzyt; podłoże dobieramy zależnie od gatunku;
• W dalszym ciągu możemy rozmnażać przez sadzonkowanie wszystkie rośliny, które zostały wymienione przy omawianiu sadzonkowania w poprzednim miesiącu; sadzonkujemy też zaślaz, figowiec i bluszcz (bluszcz i trzykrotkę można zresztą sadzonkować przez całą wiosnę i lato); oleander sadzonkujemy w końcu kwietnia;
• Dostatecznie wyrośnięte siewki roślin wysianych w lutym lub w marcu przesadzamy do doniczek;
• W końcu miesiąca wysiewamy bezpośrednio do skrzynek nasiona nagietka, nasturcji, rezedy, groszku pachnącego, maciejki z przeznaczeniem na balkon;
• Do skrzynek balkonowych sadzimy bratki i stokrotki;

Maj:

• Pamiętajmy o regularnym podlewaniu i nawożeniu roślin doniczkowych i balkonowych; zapotrzebowanie na wodę i składniki odżywcze wzrasta wraz z rozwojem liści i kwiatów;
• W maju najwięcej uwagi musimy poświęcić kaktusom i innym sukulentom, zwłaszcza, że rozpoczyna się pora ich sadzonkowania, szczepienia i przesadzania (pamiętajmy, że kaktusy kwitnące przesadzamy dopiero po przekwitnieniu); możemy sadzonkować je aż do sierpnia; w tym miesiącu kaktusy podlewamy najobficiej;
• Ścinamy przekwitłe kwiaty hipeastrum (amarylisów), zostawiając tylko łodygę; sadzonkujemy i przesadzamy oleander;
• Pamiętajmy o zabezpieczeniu roślin balkonowych i tarasowych przed zimnymi ogrodnikami – donice ustawiamy pod ścianą natomiast pędy ochraniany włókniną lub papierem;
• W maju wymieniamy wiosenne rośliny balkonowe na letnie; pamiętajmy o wsypaniu drenażu na dno doniczek oraz o podłożu z dodatkiem lekkiej gliny, odpowiadającym większości roślin balkonowych;
• Po 20 maja sadzimy rozsadę: aksamitek, pelargonii, petunii, smagliczki, szałwii i żeniszka;
• Pod koniec miesiąca możemy wystawić na stałe na balkon rośliny wrażliwe na chłody jak surfinie, pelargonie, petunie, lobelie i werbeny;

Czerwiec:

• W czerwcu możemy wystawić na balkon lub do ogródka wszystkie rośliny doniczkowe, również palmy i figowce; te ostatnie oraz paprocie, szparagi, kliwię czy bluszcz, należy trzymać w miejscach zacienionych lub cieniować w czasie upałów, natomiast większość kaktusów, a także krinum, oleander, pasiflora i pelargonia, może stać w pełnym słońcu;
• Rośliny balkonowe przez całe lato obficie podlewamy, zraszamy i co 2-3 tygodnie zasilamy mieszanką nawozów wieloskładnikowych; usuwamy przekwitłe kwiaty i zaschnięte liście; sadzimy rozsadę begonii stale kwitnącej; 
• W czerwcu przesadzamy krinum, które możemy jednocześnie rozmnażać przez dzielenie starych, rozrośniętych roślin; można też wysadzać do świeżej ziemi zasuszone bulwy cyklamenów i zacząć je podlewać;
  
• Latem rośliny w pojemnikach wymagają dużo wody; aby zmniejszyć częstotliwość podlewania warto zastosować hydrożele: przed posadzeniem rośliny mieszamy je w odpowiednich proporcjach z ziemią lub wsypujemy granulki hydrożelu do otworów w podłożu, a następnie obficie podlewamy; obfitego podlewania wymagają w tym okresie między innymi: zaślaz, cytryny i pomarańcze, dracena, koleus, krinum, oleander, ligowiec, fuksja (do czasu przekwitnienia), paprocie, szparag;
• Niektóre rośliny jak np. kliwia, męczennica, pelargonie i kaktusy wymagają podlewania mniej obfitego;
• Pamiętajmy również, że jest to okres największego zapotrzebowania na składniki odżywcze; intensywne nawożenie będzie trwało mniej więcej do połowy sierpnia;
• Przez całe lato zwracamy uwagę na szkodniki, choroby i zagrożenia:
  • szara pleśń – należy unikać nadmiaru wody i zbytniego zagęszczenia roślin; nie należy polewać roślin po liściach podczas podlewania; zaatakowane liście i kwiaty należy od razu usunąć; wykonujemy oprysk np. Bravo 500 SC;
  • mączniak prawdziwy – należy usunąć porażone pędy i liście; wykonać oprysk Amistar 250 EC lub Topsin M 500 SC;
  • zgnilizna twardzikowa – należy usunąć porażone rośliny; opryskać rośliny i podłoże w którym rosną Roval Flo 250 SC;
  • plamistość liści – usunąć porażone liście w momencie zauważenia pierwszych objawów; opryskać Amistar 250 EC, Bravo 500 SC lub Topsin M 500 SC;
  • gąsienice motyli i błonkówek – usunąć gąsienice w momencie ich zauważenia; wykonać oprysk po zmierzchu (w temp do 20 st C) Karate Zeon 050 CS;
  • przędziorki – izolować zaatakowane rośliny od pozostałych; utrzymywać wysoką wilgotność powietrza; opryskać Magus 200 SC; zwalczanie biologiczne – preparaty z dobroczynkiem kalifornijskim lub szklarniowym;
  • mączlik szklarniowy – usuwać zaatakowane liście w momencie stwierdzenia obecności szkodnika; oprysk Mospilan 20 SP;
  • ślimaki – usuwać ręcznie, robić pułapki z piwa, odstraszać zapachem rzeżuchy; oprysk Ślimakol 06 GB;

Lipiec:

• Latem należy regularnie nawadniać rośliny – pamiętajmy jednak, że nadmiar wody w doniczce wypiera powietrze, przez co korzenie nie mogą oddychać i zamierają;
• Można rozpocząć drugie sadzonkowanie pelargonii;
• Pamiętajmy o usuwaniu przekwitniętych kwiatów u roślin doniczkowych i balkonowych; dzięki temu nie będą one tracić energii na zawiązywanie nasion;
• Młode roślinki wyprowadzone z nasion lub sadzonek zabezpieczamy przed zbyt silnym nasłonecznieniem;
• Nadal możemy kupić na balkon byliny kwitnące aż do jesieni; dobierając gatunki warto kierować się nasłonecznieniem danego miejsca;
• W gorące, letnie dni fuksje najlepiej ustawiać w cieniu i zraszać rano i wieczorem; jeśli w upał zwieszają liście, często nie jest to objaw niedostatku wody, ale naturalna obrona rośliny przed parowaniem;

Sierpień:

• Pamiętajmy o regularnym zasilaniu i podlewaniu roślin, oraz zraszaniu tych, które lubią wilgotne powietrze np. palm i paproci;
• Pod koniec miesiąca kończymy zasilanie roślin pojemnikowych które zimę spędzą na zewnątrz; pomoże im to zapaść w stan spoczynku przed nastaniem mrozów; rośliny których nie zamierzamy przechowywać do następnego roku nawozimy cały czas;
• Rośliny balkonowe będą dłużej kwitły jeżeli będziemy regularnie usuwać przekwitłe kwiatostany; przy okazji warto skontrolować zdrowotność roślin, wysoka temperatura sprzyja bowiem występowaniu szkodników, głównie przędziorków, mączlików i wciornastków;
• Przesadzamy i dzielimy kłącza cantedeskii, sadzonkujemy pelargonie angielskie i inne, bluszcz, mirt; przesadzamy araukarie; sadzimy do doniczek siewki szparaga wysiane w końcu zimy; przesadzamy dobrze zakorzenione siewki i sadzonki roślin rozmnażanych w poprzednich miesiącach;
• W końcu miesiąca możemy posadzić drobnokwiatowe złocienie (chryzantemy), które będą zdobiły balkon do późnej jesieni;
  
• W sierpniu rozmnażamy fuksje i pelargonie na następny sezon; trzeba przygotować ok 8 cm odcinki zdrowych pędów roślin, usunąć pąki kwiatowe i najniższe liście; następnie sadzonki umieszczamy w wilgotnym podłożu złożonym z torfu i piasku i ustawiamy w półcieniu; umiarkowanie podlewane szybko się ukorzenią;

Wrzesień:

• Podlewanie roślin zaczynamy ograniczać i zależnie od temperatury podlewamy co drugi lub co trzeci dzień;
• Rośliny doniczkowe wystawione na balkon lub do ogródka zabieramy do mieszkania; najwcześniej przenosimy palmy, paprocie i figowce uprzednio myjąc rośliny oraz doniczki, aby nie wnieść razem z nimi szkodników;
• We wrześniu sadzimy do doniczek cebule hiacyntów i innych roślin przeznaczonych do zimowego pędzenia;
  
• Zmieniamy kompozycje w skrzynkach balkonowych na np. wrzosy, astry krzaczaste, dąbrówki, żurawki i odmiany trzmieliny pnącej;
• Przed spodziewanymi przymrozkami przenosimy do pomieszczeń wrażliwe gatunki wieloletnie np. pelargonie, begonie bulwiaste, lantany, fuksje, datury, oleandry;
• Pod koniec miesiąca znacznie przycinamy pędy roślin zimujących w pomieszczeniach jak pelargonii, fuksji, psianki, tibuchiny, srebrzenia;
• Przez całą jesień zwracamy uwagę na szkodniki, choroby i zagrożenia:
  • alternarioza – usuwamy porażone liście; w momencie zauważenia pierwszych objawów wykonujemy zabieg jednym z fugnicydów: Bravo 500 SC, Gwarant 500 SC lub Roval Flo 255 SC;
  • werticilioza – do nasadzeń wykorzystujemy tylko zdrowe sadzonki; unikamy przelania roślin; te z objawami porażenia natychmiast usuwamy; oprysk Topsin M 500 SC;
  • rdze – usuwamy porażone organy roślin; w momencie zauważenia pierwszych objawów wykonujemy oprysk Baymat AE;

Październik:

• Aby nawilżyć powietrze w mieszkaniu ustawiamy naczynia z wodą w okolicy grzejników; by zwiększyć wilgotność powietrza wokół roślin możemy postawić je na tackach z mokrym keramzytem, a wszystkie okazy trzymać w grupach;
• Podlewanie roślin ograniczamy coraz bardziej: niektóre rośliny podlewamy 2 razy lub raz w tygodniu, inne jeszcze rzadziej; krinum przestajemy podlewać na 6 miesięcy;
• Krzewy i małe drzewka uprawiane w pojemnikach, a zimujące na balkonie i tarasie sadzimy w pojemnikach z naturalnego materiału np. mrozoodpornej terakoty; unikać należy doniczek plastikowych; przed nadejściem mrozów zaopatrujemy się w tekturę falistą, matę słomianą, agrowłókninę którymi zabezpieczymy rośliny;
• Rośliny które nie zimują na dworze (m.in. pelargonie, fuksje, lantany, bieluń) musimy przygotować do zimowania; najpierw nieznacznie przycinamy im pędy, a dopiero potem wnosimy do pomieszczeń w których będą zimować;

Listopad:

• Pamiętajmy o zapewnieniu roślinom odpowiedniej wilgotności powietrza – zraszamy te, które to lubią np. paprocie, ustawiamy również naczynia z wodą w okolicy grzejników;
• Podlewamy tak samo jak w październiku; palmy i rośliny o dużych liściach często myjemy ciepłą wodą;
• Zasilamy kwitnące zimą azalie, kamelie i cyklameny;
• Pamiętajmy o zapewnieniu roślinom odpowiedniej temperatury zimowania; niskiej temperatury (do 10 st C lub niższej) wymagają np. zaślaz, oleander, kaktusy, araukaria, bluszcz, aukuba, bilbergia; krinum można nawet wynieść do piwnicy; w temperaturze od 15 do 20 st C dobrze zimują: dracena, hoja, kliwia, koleus, zielistka, monstera i paprocie (te ostatnie wymagają częstego zraszania);
• Usuwamy ze skrzynek balkonowych wszystkie rośliny z wyjątkiem kwitnących jeszcze złocieni;
• Ziemię ze skrzynek wysypujemy, gdyż w następnym roku raczej nie będzie się nadawała do użytku; skrzynki czyścimy, suszymy i umieszczamy w piwnicy;

Grudzień:

• Nawozimy kwitnące zimą zygokaktusy, cyklameny i azalie doniczkowe;
• W połowie miesiąca wsadzamy do doniczek rośliny cebulowe do pędzenia, które mają zakwitnąć w marcu i kwietniu;
• Postarajmy się zapewnić roślinom na parapetach jak najwięcej światła: przenosimy je z parapetu północnego na inny, bardziej nasłoneczniony, wycieramy liście z kurzu, sprawdzamy, czy pędy się nawzajem nie zacieniają;
• Przez całą zimę zwracamy uwagę na szkodniki, choroby i zagrożenia:
  • brązowienie brzegów liści – zraszanie liści roślin które to lubią, podlewanie do podstawka wypełnionego keramzytem, zapewnianie dostateczniej wilgotności powietrza; 
  • opadanie liści – zapewnianie dostateczniej wilgotności powietrza, unikanie przelania, obniżenie temperatury;
  • miękka zgnilizna – unikanie przelewania; usuwać porażone rośliny i spryskać sąsiednie Miedzianem 50 WP lub Biosept SL:
  • ziemiórki – żółte tablice lepowe lub pułapki wodne, podlewanie roślin wodą z dodatkiem wody utlenionej; zwalczanie biologiczne – preparat z drapieżnymi nicieniami; chemiczne – podlewanie podłoża Nomolt 150 SC;
  • wełnowce – w momencie zauważenia pierwszych szkodników należy usunąć je ręcznie; oprysk Confidor 200 SL, Provado Plus AE lub Mospilan 20 SP;
  • miseczniki i tarczniki – w momencie zauważenia pierwszych szkodników należy usunąć je ręcznie; oprysk Confidor 200 SL lub Mospilan 20 SP, można też zastosować preparat doglebowy Tarcznik BR;
  • wciornastki – niebieskie tablice lepowe; oprysk Mospilan 20 SP, Confidor 200 SL, Decis 2,5 EC lub Karate Zeon 050 CS.