Całoroczny terminarz zabiegów ogrodniczych dla roślin doniczkowych, balkonowych i tarasowych
Część siódma terminarza zabiegów, tym razem dla roślin w domu. Przypominam: w kalendarium mamy wszystkie prace jakie wykonujemy w danym miesiącu, tutaj – prace w poszczególnych miesiącach, ale dotyczące wyłącznie roślin doniczkowych.
Aby ułatwić korzystanie z terminarza poszczególne grupy informacji zostały zaznaczone kolorami:
- terminy cięcia
- siewu, rozmnażania i przesadzania
- podlewania
- nawożenia
- zabiegów ekologicznej ochrony roślin
- terminy oprysków chemicznych
- inne zabiegi
Styczeń:
- Uważnie przyglądamy się roślinom doniczkowym, aby jak najszybciej wykryć pojawienie się szkodników np. przędziorków czy wełnowca; starajmy się zwiększyć wilgotność powietrza w pomieszczeniach za pomocą nawilżaczy lub tacek z mokrym keramzytem ustawionych pomiędzy doniczkami; ważne jest również regularne usuwanie kurzu z roślin, przy okazji tej czynności możemy je dokładnie obejrzeć;
- Rośliny doniczkowe trzeba podlewać w styczniu bardzo umiarkowanie, nie można jednak tak przesuszyć ziemi, aby stała się podobna do popiołu; pamiętajmy, że przy podlewaniu należy przemoczyć całą bryłę korzeniową, a potem zostawić ją do całkowitego przeschnięcia; do podlewania trzeba używać wody o temperaturze pokojowej, nie prosto z kranu, zwłaszcza przy uprawie sępolii;
- Ponieważ styczeń jest u nas miesiącem najzimniejszym, należy odpowiednio regulować temperaturę w mieszkaniu; w razie bardzo silnych mrozów zdejmujemy rośliny z parapetów okiennych (przynajmniej na noc) lub odsuwamy je od szyb; mieszkanie najlepiej wietrzyć w południe, kiedy jest najcieplej, delikatniejsze rośliny na ten czas lepiej wynieść do innego pokoju albo odstawić daleko od okna; tak samo postępujemy w lutym, który pod względem temperatury niewiele różni się od stycznia;
- W końcu stycznia niektóre rośliny możemy już rozmnażać przez sadzonkowanie (np. mirt, fuksję) oraz wysiewać nasiona szparaga, cytryny i pomarańczy;
Luty:
- W doniczkach na parapecie możemy uprawiać cebulę na szczypiorek – sadzimy ją tak, by połowa cebuli wystawała ponad ziemię;
- Regularnie wysiewamy nasiona na świeże kiełki np. rzeżuchę, rzodkiewkę czy słonecznik;
- W końcu miesiąca możemy wysiewać nasiona zaślazu, kaktusów i mimozy; sadzonkujemy też dracenę i pelargonie;
- Przesadzamy do świeżej ziemi cebule hipeastrum; można już także przesadzać palmy, a nawet paprocie; rośliny po przesadzeniu podlewamy umiarkowanie aż do chwili ukorzenienia się;
- Jeżeli mieliśmy kwitnące hiacynty i tulipany, po przekwitnięciu stopniowo je zasuszamy; gdy liście zżółkną i zaschną, wyjmujemy cebulki z ziemi i umieszczamy w suchym miejscu;
- Zasilamy rośliny doniczkowe kwitnące zimą – azalie, kamelie i cyklameny;
- Wydłużający się dzień powoduje intensywniejszą fotosyntezę, rośliny doniczkowe szybciej pobierają wodę i składniki pokarmowe; w lutym zaczynamy je częściej podlewać, możemy również zacząć nawozić; nie zapominamy też o wycieraniu kurzu z liści; mieszkanie wietrzymy częściej, a rośliny stojące na oknach południowych chronimy w dni słoneczne przed zbytnim nagrzaniem, aby nie były narażone na duże wahania temperatury między dniem i nocą;
- Na przełomie lutego i marca przycinamy hibiskusy doniczkowe (róże chińskie) – rośliny te kwitną tylko na młodych pędach, cięcie jest więc niezbędne zarówno by doczekać się kwiatów, jak i uformować roślinę; lepiej nie czekać zbyt długo z tym zabiegiem, inaczej roślina nie zdąży się zregenerować do wiosny i zacznie kwitnąć bardzo późno;
- Przycinamy rośliny zimujące w chłodnych miejscach – fuksje, bugenwille, oleandry; wycinamy suche i uszkodzone pędy, a zdrowe, nadmiernie rozrośnięte okazy możemy przyciąć nawet o połowę; Pod koniec miesiąca przycinamy pelargonie; obficie podlewamy pelargonie i fuksje, a także zaczynamy nawozić; ścięte wierzchołki można próbować ukorzenić;
Marzec:
- Na początku miesiąca rośliny balkonowe przenosimy w widne miejsce;
- Przeglądamy skrzynki balkonowe, czyścimy je lub kupujemy nowe; przygotowujemy plan dekoracji okien i balkonów;
- Obficiej podlewamy i regularnie zasilamy rośliny doniczkowe;
- W połowie miesiąca zaczynamy przesadzanie roślin doniczkowych do świeżej ziemi; wybieramy doniczki nie większe niż 2 cm od dotychczasowych; sprawdzamy stan korzeni, uschnięte lub nadgniłe usuwamy, poskręcane w bryłę rozluźniamy; na dno doniczki wsypujemy drenaż np. kreamzyt; podłoże dobieramy zależnie od gatunku;
- Podczas przesadzania niektóre rośliny (hp. cibora, paprocie, aspidistra, sanseweria) możemy rozmnażać przez dzielenie dużych egzemplarzy; sadzimy też do oddzielnych doniczek młode osobniki skalnicy i zielistki, utworzone na końcach rozłogów tych roślin (możemy to zresztą robić przez całe lato w miarę przybywania rozłogów) oraz odrosty bilbergii;
- Z przekwitającymi tulipanami, hiacyntami i innymi roślinami cebulowymi postępujemy tak, jak w przednim miesiącu;
- W końcu marca sadzonkujemy większość roślin doniczkowych: dracenę (wierzchołki pędów), difenbachię, hoję, wilczomlecz, męczennicę, koleus, begonie, zielistkę, trzykrotkę, monsterę, sansewierię, lipkę pokojową (klonika), rozmaryn;
- Siejemy nasiona kaktusów i koleusa; jeżeli ktoś chciałby mieć paprocie wyprowadzone z zarodników, to marzec jest najodpowiedniejszą porą ich wysiewu;
- Pod koniec miesiąca przycinamy pędy pelargonii, fuksji, oleandrów i bieluni, dzięki czemu ładnie się rozkrzewią; obficie je podlewamy, a następnie zasilamy nawozem wieloskładnikowym;
- Przez całą wiosnę zwracamy uwagę na szkodniki, choroby i zagrożenia:
- zgorzel siewek – nasiona wysiewamy tylko na ogrzaną glebę, nie za gęsto; odkażamy podłoże preparatem Previcur Energy 840 SL; w momencie wystąpienia objawów natychmiast usuwamy porażone rośliny;
- zgorzel zgnilakowa – szczepki należy pobierać tylko od zdrowych roślin, sadzonki z objawami porażenia natychmiast usuwać; w momencie wystąpienia objawów wszystkie rośliny opryskać Amistar 250 SC;
- przymrozki – przed spodziewanym przymrozkiem wnosimy rośliny do pomieszczenia lub osłaniamy agrowłókniną; po wystąpieniu objawów rośliny należy opryskać biostymulatorem;
- mszyce – w momencie zauważenia pierwszych objawów wystarczy usunąć zaatakowane liście; w przypadku większej inwazji wykonać oprysk preparatem z szarego mydła lub chemicznym np. Mospilan 20 SP;
Kwiecień:
- Rośliny w kwietniu pielęgnujemy tak jak w marcu; młode sadzonki i siewki chronimy przed zbyt silnym nasłonecznieniem i cieniujemy;
- Jeśli jest ciepło w połowie miesiąca można dla zahartowania wystawić rośliny doniczkowe które na lato wystawimy na zewnątrz; pamiętajmy jednak, że pogoda nadal jest zmienna, uważnie śledźmy prognozy;
- Przesadzamy roślin doniczkowych do świeżej ziemi; wybieramy doniczki nie większe niż 2 cm od dotychczasowych; sprawdzamy stan korzeni, uschnięte lub nadgniłe usuwamy, poskręcane w bryłę rozluźniamy; na dno doniczki wsypujemy drenaż np. kreamzyt; podłoże dobieramy zależnie od gatunku;
- W dalszym ciągu możemy rozmnażać przez sadzonkowanie wszystkie rośliny, które zostały wymienione przy omawianiu sadzonkowania w poprzednim miesiącu; sadzonkujemy też zaślaz, figowiec i bluszcz (bluszcz i trzykrotkę można zresztą sadzonkować przez całą wiosnę i lato); oleander sadzonkujemy w końcu kwietnia;
- Dostatecznie wyrośnięte siewki roślin wysianych w lutym lub w marcu przesadzamy do doniczek;
- W końcu miesiąca wysiewamy bezpośrednio do skrzynek nasiona nagietka, nasturcji, rezedy, groszku pachnącego, maciejki z przeznaczeniem na balkon;
- Do skrzynek balkonowych sadzimy bratki i stokrotki;
Maj:
- Pamiętajmy o regularnym podlewaniu i nawożeniu roślin doniczkowych i balkonowych; zapotrzebowanie na wodę i składniki odżywcze wzrasta wraz z rozwojem liści i kwiatów;
- W maju najwięcej uwagi musimy poświęcić kaktusom i innym sukulentom, zwłaszcza, że rozpoczyna się pora ich sadzonkowania, szczepienia i przesadzania (pamiętajmy, że kaktusy kwitnące przesadzamy dopiero po przekwitnieniu); możemy sadzonkować je aż do sierpnia; w tym miesiącu kaktusy podlewamy najobficiej;
- Ścinamy przekwitłe kwiaty hipeastrum (amarylisów), zostawiając tylko łodygę; sadzonkujemy i przesadzamy oleander;
- Pamiętajmy o zabezpieczeniu roślin balkonowych i tarasowych przed zimnymi ogrodnikami – donice ustawiamy pod ścianą natomiast pędy ochraniany włókniną lub papierem;
- W maju wymieniamy wiosenne rośliny balkonowe na letnie; pamiętajmy o wsypaniu drenażu na dno doniczek oraz o podłożu z dodatkiem lekkiej gliny, odpowiadającym większości roślin balkonowych;
- Po 20 maja sadzimy rozsadę: aksamitek, pelargonii, petunii, smagliczki, szałwii i żeniszka;
- Pod koniec miesiąca możemy wystawić na stałe na balkon rośliny wrażliwe na chłody jak surfinie, pelargonie, petunie, lobelie i werbeny;
Czerwiec:
- W czerwcu możemy wystawić na balkon lub do ogródka wszystkie rośliny doniczkowe, również palmy i figowce; te ostatnie oraz paprocie, szparagi, kliwię czy bluszcz, należy trzymać w miejscach zacienionych lub cieniować w czasie upałów, natomiast większość kaktusów, a także krinum, oleander, pasiflora i pelargonia, może stać w pełnym słońcu;
- Rośliny balkonowe przez całe lato obficie podlewamy, zraszamy i co 2-3 tygodnie zasilamy mieszanką nawozów wieloskładnikowych; usuwamy przekwitłe kwiaty i zaschnięte liście; sadzimy rozsadę begonii stale kwitnącej;
- W czerwcu przesadzamy krinum, które możemy jednocześnie rozmnażać przez dzielenie starych, rozrośniętych roślin; można też wysadzać do świeżej ziemi zasuszone bulwy cyklamenów i zacząć je podlewać;
- Latem rośliny w pojemnikach wymagają dużo wody; aby zmniejszyć częstotliwość podlewania warto zastosować hydrożele: przed posadzeniem rośliny mieszamy je w odpowiednich proporcjach z ziemią lub wsypujemy granulki hydrożelu do otworów w podłożu, a następnie obficie podlewamy; obfitego podlewania wymagają w tym okresie między innymi: zaślaz, cytryny i pomarańcze, dracena, koleus, krinum, oleander, ligowiec, fuksja (do czasu przekwitnienia), paprocie, szparag;
- Niektóre rośliny jak np. kliwia, męczennica, pelargonie i kaktusy wymagają podlewania mniej obfitego;
- Pamiętajmy również, że jest to okres największego zapotrzebowania na składniki odżywcze; intensywne nawożenie będzie trwało mniej więcej do połowy sierpnia;
- Przez całe lato zwracamy uwagę na szkodniki, choroby i zagrożenia:
- szara pleśń – należy unikać nadmiaru wody i zbytniego zagęszczenia roślin; nie należy polewać roślin po liściach podczas podlewania; zaatakowane liście i kwiaty należy od razu usunąć; wykonujemy oprysk np. Bravo 500 SC;
- mączniak prawdziwy – należy usunąć porażone pędy i liście; wykonać oprysk Amistar 250 EC lub Topsin M 500 SC;
- zgnilizna twardzikowa – należy usunąć porażone rośliny; opryskać rośliny i podłoże w którym rosną Roval Flo 250 SC;
- plamistość liści – usunąć porażone liście w momencie zauważenia pierwszych objawów; opryskać Amistar 250 EC, Bravo 500 SC lub Topsin M 500 SC;
- gąsienice motyli i błonkówek – usunąć gąsienice w momencie ich zauważenia; wykonać oprysk po zmierzchu (w temp do 20 st C) Karate Zeon 050 CS;
- przędziorki – izolować zaatakowane rośliny od pozostałych; utrzymywać wysoką wilgotność powietrza; opryskać Magus 200 SC; zwalczanie biologiczne – preparaty z dobroczynkiem kalifornijskim lub szklarniowym;
- mączlik szklarniowy – usuwać zaatakowane liście w momencie stwierdzenia obecności szkodnika; oprysk Mospilan 20 SP;
- ślimaki – usuwać ręcznie, robić pułapki z piwa, odstraszać zapachem rzeżuchy; oprysk Ślimakol 06 GB;
Lipiec:
- Latem należy regularnie nawadniać rośliny – pamiętajmy jednak, że nadmiar wody w doniczce wypiera powietrze, przez co korzenie nie mogą oddychać i zamierają;
- Można rozpocząć drugie sadzonkowanie pelargonii;
- Pamiętajmy o usuwaniu przekwitniętych kwiatów u roślin doniczkowych i balkonowych; dzięki temu nie będą one tracić energii na zawiązywanie nasion;
- Młode roślinki wyprowadzone z nasion lub sadzonek zabezpieczamy przed zbyt silnym nasłonecznieniem;
- Nadal możemy kupić na balkon byliny kwitnące aż do jesieni; dobierając gatunki warto kierować się nasłonecznieniem danego miejsca;
- W gorące, letnie dni fuksje najlepiej ustawiać w cieniu i zraszać rano i wieczorem; jeśli w upał zwieszają liście, często nie jest to objaw niedostatku wody, ale naturalna obrona rośliny przed parowaniem;
Sierpień:
- Pamiętajmy o regularnym zasilaniu i podlewaniu roślin, oraz zraszaniu tych, które lubią wilgotne powietrze np. palm i paproci;
- Pod koniec miesiąca kończymy zasilanie roślin pojemnikowych które zimę spędzą na zewnątrz; pomoże im to zapaść w stan spoczynku przed nastaniem mrozów; rośliny których nie zamierzamy przechowywać do następnego roku nawozimy cały czas;
- Rośliny balkonowe będą dłużej kwitły jeżeli będziemy regularnie usuwać przekwitłe kwiatostany; przy okazji warto skontrolować zdrowotność roślin, wysoka temperatura sprzyja bowiem występowaniu szkodników, głównie przędziorków, mączlików i wciornastków;
- Przesadzamy i dzielimy kłącza cantedeskii, sadzonkujemy pelargonie angielskie i inne, bluszcz, mirt; przesadzamy araukarie; sadzimy do doniczek siewki szparaga wysiane w końcu zimy; przesadzamy dobrze zakorzenione siewki i sadzonki roślin rozmnażanych w poprzednich miesiącach;
- W końcu miesiąca możemy posadzić drobnokwiatowe złocienie (chryzantemy), które będą zdobiły balkon do późnej jesieni;
- W sierpniu rozmnażamy fuksje i pelargonie na następny sezon; trzeba przygotować ok 8 cm odcinki zdrowych pędów roślin, usunąć pąki kwiatowe i najniższe liście; następnie sadzonki umieszczamy w wilgotnym podłożu złożonym z torfu i piasku i ustawiamy w półcieniu; umiarkowanie podlewane szybko się ukorzenią;
Wrzesień:
- Podlewanie roślin zaczynamy ograniczać i zależnie od temperatury podlewamy co drugi lub co trzeci dzień;
- Rośliny doniczkowe wystawione na balkon lub do ogródka zabieramy do mieszkania; najwcześniej przenosimy palmy, paprocie i figowce uprzednio myjąc rośliny oraz doniczki, aby nie wnieść razem z nimi szkodników;
- We wrześniu sadzimy do doniczek cebule hiacyntów i innych roślin przeznaczonych do zimowego pędzenia;
- Zmieniamy kompozycje w skrzynkach balkonowych na np. wrzosy, astry krzaczaste, dąbrówki, żurawki i odmiany trzmieliny pnącej;
- Przed spodziewanymi przymrozkami przenosimy do pomieszczeń wrażliwe gatunki wieloletnie np. pelargonie, begonie bulwiaste, lantany, fuksje, datury, oleandry;
- Pod koniec miesiąca znacznie przycinamy pędy roślin zimujących w pomieszczeniach jak pelargonii, fuksji, psianki, tibuchiny, srebrzenia;
- Przez całą jesień zwracamy uwagę na szkodniki, choroby i zagrożenia:
- alternarioza – usuwamy porażone liście; w momencie zauważenia pierwszych objawów wykonujemy zabieg jednym z fugnicydów: Bravo 500 SC, Gwarant 500 SC lub Roval Flo 255 SC;
- werticilioza – do nasadzeń wykorzystujemy tylko zdrowe sadzonki; unikamy przelania roślin; te z objawami porażenia natychmiast usuwamy; oprysk Topsin M 500 SC;
- rdze – usuwamy porażone organy roślin; w momencie zauważenia pierwszych objawów wykonujemy oprysk Baymat AE;
Październik:
- Aby nawilżyć powietrze w mieszkaniu ustawiamy naczynia z wodą w okolicy grzejników; by zwiększyć wilgotność powietrza wokół roślin możemy postawić je na tackach z mokrym keramzytem, a wszystkie okazy trzymać w grupach;
- Podlewanie roślin ograniczamy coraz bardziej: niektóre rośliny podlewamy 2 razy lub raz w tygodniu, inne jeszcze rzadziej; krinum przestajemy podlewać na 6 miesięcy;
- Krzewy i małe drzewka uprawiane w pojemnikach, a zimujące na balkonie i tarasie sadzimy w pojemnikach z naturalnego materiału np. mrozoodpornej terakoty; unikać należy doniczek plastikowych; przed nadejściem mrozów zaopatrujemy się w tekturę falistą, matę słomianą, agrowłókninę którymi zabezpieczymy rośliny;
- Rośliny które nie zimują na dworze (m.in. pelargonie, fuksje, lantany, bieluń) musimy przygotować do zimowania; najpierw nieznacznie przycinamy im pędy, a dopiero potem wnosimy do pomieszczeń w których będą zimować;
Listopad:
- Pamiętajmy o zapewnieniu roślinom odpowiedniej wilgotności powietrza – zraszamy te, które to lubią np. paprocie, ustawiamy również naczynia z wodą w okolicy grzejników;
- Podlewamy tak samo jak w październiku; palmy i rośliny o dużych liściach często myjemy ciepłą wodą;
- Zasilamy kwitnące zimą azalie, kamelie i cyklameny;
- Pamiętajmy o zapewnieniu roślinom odpowiedniej temperatury zimowania; niskiej temperatury (do 10 st C lub niższej) wymagają np. zaślaz, oleander, kaktusy, araukaria, bluszcz, aukuba, bilbergia; krinum można nawet wynieść do piwnicy; w temperaturze od 15 do 20 st C dobrze zimują: dracena, hoja, kliwia, koleus, zielistka, monstera i paprocie (te ostatnie wymagają częstego zraszania);
- Usuwamy ze skrzynek balkonowych wszystkie rośliny z wyjątkiem kwitnących jeszcze złocieni;
- Ziemię ze skrzynek wysypujemy, gdyż w następnym roku raczej nie będzie się nadawała do użytku; skrzynki czyścimy, suszymy i umieszczamy w piwnicy;
Grudzień:
- Nawozimy kwitnące zimą zygokaktusy, cyklameny i azalie doniczkowe;
- W połowie miesiąca wsadzamy do doniczek rośliny cebulowe do pędzenia, które mają zakwitnąć w marcu i kwietniu;
- Postarajmy się zapewnić roślinom na parapetach jak najwięcej światła: przenosimy je z parapetu północnego na inny, bardziej nasłoneczniony, wycieramy liście z kurzu, sprawdzamy, czy pędy się nawzajem nie zacieniają;
- Przez całą zimę zwracamy uwagę na szkodniki, choroby i zagrożenia:
- brązowienie brzegów liści – zraszanie liści roślin które to lubią, podlewanie do podstawka wypełnionego keramzytem, zapewnianie dostateczniej wilgotności powietrza;
- opadanie liści – zapewnianie dostateczniej wilgotności powietrza, unikanie przelania, obniżenie temperatury;
- miękka zgnilizna – unikanie przelewania; usuwać porażone rośliny i spryskać sąsiednie Miedzianem 50 WP lub Biosept SL:
- ziemiórki – żółte tablice lepowe lub pułapki wodne, podlewanie roślin wodą z dodatkiem wody utlenionej; zwalczanie biologiczne – preparat z drapieżnymi nicieniami; chemiczne – podlewanie podłoża Nomolt 150 SC;
- wełnowce – w momencie zauważenia pierwszych szkodników należy usunąć je ręcznie; oprysk Confidor 200 SL, Provado Plus AE lub Mospilan 20 SP;
- miseczniki i tarczniki – w momencie zauważenia pierwszych szkodników należy usunąć je ręcznie; oprysk Confidor 200 SL lub Mospilan 20 SP, można też zastosować preparat doglebowy Tarcznik BR;
- wciornastki – niebieskie tablice lepowe; oprysk Mospilan 20 SP, Confidor 200 SL, Decis 2,5 EC lub Karate Zeon 050 CS.
Źródła:
Izabela Kijańska „Rośliny ozdobne w mieszkaniu i na balkonie”
„Kalendarz ogrodniczy 2017. Mój piękny ogród”
„Kalendarz ogrodnika 2017. Mam ogród”
„Kwiaty w domu” 1/2017, 3/2017
Zdjęcie: Pixabay